Instalacje fotowoltaiczne zakładane przez indywidualnych prosumentów cieszą się w Polsce dużym zainteresowaniem jako niezawodny właściwie sposób na uniezależnienie się od cen prądu dyktowanych im przez elektrownie. A że ceny będą rosły – to pewne. Dowód na prawdziwość tej tezy dostaliśmy w styczniu 2021 roku, kiedy to kolejny raz stawki za energię elektryczną poszybowały w górę. 

Spis treści:

• Czym są mikroinstalacje, a czym farmy fotowoltaiczne?
• Przebieg procesu budowy farmy fotowoltaicznej
• Działka – jakie wymagania musi spełniać?
• Projekt koncepcyjny
• Decyzje administracyjne – pozwolenia
• Aukcja OZE
• Dofinansowanie do farm fotowoltaicznych

Na razie jednak polskim inwestorom nie jest znane bliżej zagadnienie farm fotowoltaicznych. A szkoda, bowiem jest to dobry sposób na dodatkowy, i to wcale niemały, zarobek. Czym są farmy fotowoltaiczne, jak przebiega proces inwestycyjny i jakie warunki należy spełnić, aby móc na energii elektrycznej zarobić?

Czym są mikroinstalacje, a czym farmy fotowoltaiczne?

Instalacja fotowoltaiczna zakładana jest na dachach budynków mieszkalnych (lub gospodarczych) celem zapewnienia niezależności energetycznej gospodarstwa domowego. Jej cechą charakterystyczną jest jej stosunkowo niewielka moc osiągająca do 50 kW oraz to, że nadwyżkę uzyskanego prądu prosument może oddać do sieci energetycznej, by, w razie potrzeby, odzyskać jej część w czasie, gdy produkcja prądu spadnie, na przykład zimą.

Można by rzec, że farmy fotowoltaiczne są tym samym co instalacje fotowoltaiczne, tylko w skali makro. Podczas gdy instalacja domowa pozwala na uzyskanie kilkudziesięciu kilowatów energii, farma zapewnia produkcję kilku megawatów. Podsumowując, różnice między mikroinstalacją a farmą fotowoltaiczną są następujące:

• • moc farmy fotowoltaicznej jest wielokrotnie wyższa niż instalacji domowej,
  • farmę fotowoltaiczną instaluje się na gruncie, a nie na dachu,
  • prąd wytworzony przez farmę fotowoltaiczną jest w całości sprzedawany do sieci energetycznej.

Przebieg procesu budowy farmy fotowoltaicznej

Budowa farmy fotowoltaicznej, jak każda inna inwestycja zakładana na cele komercyjne, podlega szeregowi regulacji i zasad. Jak się przygotować? Jakie dokumenty należy przygotować i gdzie je złożyć? Jakie możliwości i obowiązki ma inwestor chętny na zbudowanie farmy fotowoltaicznej? Oto najważniejsze zasady i etapy procesu inwestycyjnego.

Działka – jakie wymagania musi spełniać?

Inwestorzy muszą pamiętać, że farma fotowoltaiczna może zostać założona na działce o powierzchni nie mniejszej niż 2 ha – to podstawowy warunek ubiegania się o pozwolenie na budowę farmy. Związane jest to z faktem, iż konstrukcje montażowe muszą być instalowane w odpowiednich odległościach od siebie. Działka musi mieć więc również określoną szerokość – nie mniejszą niż 50 metrów.

Inwestycji nie wolno przeprowadzić również na glebach klas wyższych niż IV – jedynie na gorszej jakości glebach i nieużytkach rolnych inwestor otrzyma pozwolenie na budowę. Inwestycja musi być zgodna z planem zagospodarowania przestrzennego, który inwestor znajdzie w  urzędzie gminy odpowiednim dla lokalizacji działki.

Zostaje nam jeszcze omówienie kwestii usytuowania działki. Fotowoltaika wykorzystuje odnawialne źródła energii, w tym przypadku energię promieniowania słonecznego, do produkcji energii elektrycznej. Dlatego też jednym z warunków, które działka musi spełnić, aby można było na niej zbudować farmę fotowoltaiczną, jest jej usytuowanie względem stron świata. Powinna być zorientowana na południe lub płaska. Nie może być też otoczona obiektami zacieniającymi – wysokimi drzewami czy budynkami.

Jeżeli działka spełnia wszystkie wymogi przewidziane dla instalacji, można przystąpić do dopełnienia formalności. Warto jednak wspomnieć o fakcie, iż niedoświadczonemu inwestorowi przydać się może pomoc specjalistów, którzy doskonale wiedzą co, gdzie i w jakiej kolejności należy załatwić.

Projekt koncepcyjny

Projekt koncepcyjny farmy fotowoltaicznej powinien uwzględniać elementy takie jak:

• • plan zagospodarowania terenu – dokładny układ paneli na farmie fotowoltaicznej,
  • zaplanowane odstępy między poszczególnymi modułami,
  • schemat elektryczny i przebiegu okablowania,
  • rodzaj urządzeń – na przykład transformatorów,
  •  systemy oświetlenia, monitoringu i ogrodzenia.

Dla planowanej elektrowni fotowoltaicznej należy również określić warunki zacienienia poszczególnych rzędów modułów, analizę planowanej miesięcznej i rocznej produkcji energii elektrycznej oraz wyliczenia dotyczące efektywności systemu. Taki opis inwestycji umożliwia uzyskanie warunków przyłączenia od zakładu energetycznego.

Decyzje administracyjne – pozwolenia

Kolejnym zadaniem inwestora będzie zdobycie decyzji administracyjnych o warunkach zabudowy, oraz decyzję środowiskową – aby otrzymać decyzję o uwarunkowaniach środowiskowych, należy złożyć wniosek wraz z wymaganymi załącznikami oraz analizą wpływu farmy na środowisko przyrodnicze.

Równie istotne są warunki przyłączeniowe dla farm fotowoltaicznych – to kolejny fundamentalny etap realizacji inwestycji. Trzeba pamiętać, że inwestor we wniosku ma obowiązek określić szczegółowe parametry instalacji – to na nie właśnie wydawane jest pozwolenie. Do wniosku o warunki przyłączenia dołączyć należy:

• • warunki zabudowy albo potwierdzenie zgodności z obowiązującym Planem Zagospodarowania Przestrzennego,
  • tytuł prawny do nieruchomości – akt własności lub umowę dzierżawy,
  • schemat obiektu – topograficzny i elektryczny,
  • i inne wymagane dokumenty.

Na wydanie tej decyzji trzeba poczekać około kilkunastu tygodni, a po jej otrzymaniu można rozpocząć kolejny etap inwestycji. Niektórzy chętni próbują „kupić sobie” nieco czasu i składają wnioski ogólne, a w czasie oczekiwania na decyzję kompletują pozostałe dokumenty. To jednak błąd, który może nie tylko opóźnić wydanie decyzji, ale nawet być powodem odrzucenia wniosku. 

Aukcja OZE

Cały proces kończy się właściwie na aukcji OZE – to właśnie na nich inwestor może sprzedać prąd wyprodukowany przez panele. Aukcje OZE podlegają kontroli Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i odbywają się cyklicznie. Prąd jest na nich kupowany drożej niż po cenach rynkowych przez okres trwający maksymalnie 15 lat.

Ceny referencyjne ustalane są przez Rząd, a zadaniem inwestorów jest takie przygotowanie oferty, aby cena za ich prąd nie przekroczyła wysokości cen referencyjnych. 20% najdroższych ofert jest odrzucane, z pozostałych Państwo wybiera te najbardziej odpowiednie i to od nich kupuje prąd.

Wygrani na aukcji inwestorzy mają czas 24 miesięcy na budowę farmy fotowoltaicznej i jej przyłączenie do sieci elektroenergetycznej. W międzyczasie muszą jeszcze dopełnić jednej formalności, a jest nią uzyskanie koncesji na produkcję energii elektrycznej, którą wydaje Urząd Regulacji Energetyki. Dopiero wtedy montaż instalacji fotowoltaicznej w celach komercyjnych jest możliwy.

Dofinansowanie do farm fotowoltaicznych

Fotowoltaika jest inwestycją, na którą prosument może uzyskać dofinansowanie – a czy tak samo jest w przypadku, gdy chcemy założyć farmę? Okazuje się, że tak. Pieniądze możemy uzyskać przede wszystkim z niskooprocentowanych kredytów i unijnych dotacji, choć przydadzą się też własne środki, bowiem dotacje przyznawane są tylko na inwestycje już rozpoczęte. Najpierw należy zdobyć wszystkie wymagane pozwolenia i całą dokumentację. 

Wysokość przyznanego dofinansowania będzie zależała przede wszystkim od mocy, jaką będzie miała farma fotowoltaiczna. Maksymalny udział środków z dofinansowania wynosi 85% wartości całej inwestycji – im jest więc ona większa, tym więcej pieniędzy może otrzymać zainteresowany.

Planując inwestycję w fotowoltaikę warto pamiętać, że nie jest to inwestycja ani mała, ani też niestety możliwa do zrealizowania w jeden dzień. Ilość potrzebnych pozwoleń, koncesji i dokumentów może przytłoczyć. Ale farma fotowoltaiczna przyniesie inwestorowi stały dochód przez wiele długich lat. Możemy przyjąć to za pewnik w czasach, gdy odchodzi się od użycia paliw kopalnych w celach energetycznych na rzecz odnawialnych źródeł energii.