Usługi czy produkcja – wszystkie branże mierzą się dzisiaj z dużą niepewnością co do najbliższej przyszłości. Patrząc na kontrakty na energię obejmujące najbliższy rok czy cenę energii w szczycie – wszędzie widzimy wzrosty. Koszt energii na giełdzie między lipcem a wrześniem, pomimo pewnych korekt, wzrósł o ponad 220 zł. Biznes został więc – bez jego woli – wrzucony do więzienia wysokich cen energii… a jego mury ciągle rosną.

Rozmowa z Krzysztofem Dziaduszyńskim, członkiem zarządu ESOLEO, partnera Polskiej Organizacji Franczyzodawców podczas Targów Franczyza 2022.

Nie ma obecnie firmy, której nie dotykałyby rosnące ceny energii… Jest to koszt, którego wzrost istotnie wpływa na prowadzony biznes. Czy jest szansa, że ceny prądu staną w miejscu?
Niestety nikt tego nie wie, dlatego trzeba się zastanowić, na co tak naprawdę
mamy wpływ w całej tej sytuacji. To, co jest największym obecnie wyzwaniem dla biznesu, to dynamika i nieprzewidywalność cen energii. Jeśli mógłbym wiedzieć, nawet w przybliżeniu, jaka będzie cena energii za 3-5 lat, to mógłbym lepiej zaplanować swój biznes. Źródła OZE są w zasadzie jedyną w tej chwili alternatywą, która pozwala – jeżeli nie w całości odejść od zakupów energii, to przynajmniej znacząco ustabilizować jej koszt w firmie i zminimalizować ryzyko.

Skąd takie wysokie ceny prądu?
Nasz miks energetyczny jest mocno skoncentrowany na węglu. Jeśli spojrzymy na składniki ceny produkcji jednej megawatogodziny tego surowca, to węgiel stanowi tu mniej więcej 190 zł, koszt emisji CO2 na początku października to kolejne 300 zł. Mamy więc w sumie 500 zł. Tymczasem co innego widzimy w rachunkach za prąd czy w propozycjach umów od operatorów. Różnica jest dramatyczna i wiąże się z trzecią składową ceny, jaką jest CDS, czyli marża zakładów energetycznych. Tymczasem przekaz jest obecnie taki, że energia wytwarzana z gazu, która nie stanowi dużej części polskiego miksu energetycznego, wywróciła do góry nogami cenę całej energii elektrycznej na naszej giełdzie energii, na której wszystkie spółki obrotu zaopatrują się w energię dostarczaną do naszych gniazdek. Mamy więc mieć do czynienia z czynnikiem o charakterze spekulacyjnym, który powoduje wielką niepewność dla firm i niemożność sensownego zaplanowania wydatków w dłuższym okresie.

Ale to jest dla biznesu kluczowe. Dla wielu firm to jest już w tej chwili kwestia przetrwania. Co można zrobić, żeby płacić mniej za prąd?
W zależności od zapotrzebowania na prąd danego biznesu, mamy trzy ścieżki wykorzystania OZE w postaci fotowoltaiki. Mikroinstalacje, które mogą wygenerować nawet 60 MWh w ciągu roku, to dość prosta sprawa, bo montaż odbywa się bez zgłoszenia budowy czy uzyskania pozwolenia na budowę. Jedynie zgłaszamy go do operatora energetycznego, przyłączamy i już możemy produkować energię. Od pomysłu do wybudowania minie 4-6 tygodni. Drugą opcją są małe instalacje, do 1 megawata, które mogą wygenerować rocznie nawet 1000 MWh. To już całkiem duże generatory prądu. Tutaj musimy już przejść przez procedurę budowlaną, czyli wykonać projekt. W tym wypadku cały proces zajmie od 9 do nawet 24 miesięcy, w zależności od skomplikowania. Trzecią możliwością są farmy fotowoltaiczne, czyli duże obiekty energetyczne o mocy od kilku do kilkudziesięciu megawatów. Z każdym rodzajem projektu jako firma świetnie sobie radzimy.

Wielką przeszkodą są koszty takiego rozwiązania. Czy firma musi sama sfinansować inwestycję w OZE?
Dostępne są rożne modele biznesowe. Inwestorem może być zarówno firma, która podpisuje umowę na wykonanie, ale równie dobrze możemy to zrobić za nią – i wybudować sami taką instalację. Możemy też zakupić wskazany przez klienta gotowy projekt. To popularne obecnie rozwiązanie, które znacznie przyspiesza czas wdrożenia, bo nie czekamy na warunki przyłączenia czy projekt budowlany wspomniane 9-24 miesiące.

Mam wrażenie, że liczba firm OZE i rozwiązań fotowoltaicznych jest przytłaczająca. Czym się kierować przy wyborze partnera do instalacji fotowoltaiki?
Warto poszukać partnera, który może dostarczyć kompleksową usługę energetyczną, co pozwoli na zbilansowanie nadwyżek energii. Bo jeśli ma ona do nas w pewnym momencie wrócić, musi być przetworzona przez profesjonalnego gracza, który ma do tego koncesję, czyli zostać zbilansowana i odesłana w dane miejsce odbioru w oparciu o kontrakt PPA. Odpowiednie zwymiarowanie, czyli dostosowanie mocy generatora do potrzeb autokonsumpcji, to drugi kluczowy punkt. Musimy wiedzieć, ile jest zużywanej energii, w jakich pikach mocowych w ciągu dnia i dostosować do tych danych moc instalacji. Możemy to przeanalizować na podstawie np. 15-minutowych raportów z OSD. Miejsce instalacji też jest bardzo ważne – projekt musi bowiem uwzględniać zalety i ograniczenia danego obiektu, które pozwalają nam wygenerować jak najwięcej produkcji, czyli by słońce zawsze było widoczne i pod odpowiednim kątem padało na moduły. Dla jednego klienta ustawiliśmy je na dachu w pionie, tworząc swojego rodzaju palisadę. Nie boimy się więc rozwiązań trudnych, dostosowanych do obiektów, ale też takich, gdzie instalację z pewnych względów trzeba wykonać poza terenem firmy.

ESOLEO jest częścią Grupy Polsat Plus i współpracuje z Grupą PAK PCE i ZE PAK należącymi do Zygmunta Solorza i w całym tym scenariuszu i na każdym jego etapie jesteśmy samowystarczalni, mamy wszystkich potrzebnych specjalistów oraz możemy pomóc w zabezpieczeniu odpowiedniego finansowania. Myślę, że to bardzo ważne, że mają Państwo do czynienia z jednym, silnym graczem na wszystkich etapach inwestycji.

W jakich modelach obecnie produkuje się prąd z fotowoltaiki?
Dla produkcji prosumenckiej, czyli instalacji do 50 kW, nadwyżki wyprodukowanej przez nas energii odpływają do sieci, gdzie są przeliczane na kwoty, według cen URE. Zbierają się one w wirtualnej skarbonce, z której możemy potem korzystać, by zakupić energię np. nocą czy zimą. W przypadku instalacji powyżej 50 kW w oparciu o kontrakty PPA, klient może ją postawić gdziekolwiek, bo nie musi być ona w bezpośrednim sąsiedztwie firmy. Prąd zostaje wtedy dostarczony przez sieci elektroenergetyczne we wskazany punkt poboru energii (PPE) dzięki spółce, która zajmuje się obrotem – PakVolt. W tym modelu, przy 25-letnim kontrakcie, jedna megawatogodzina to koszt 400-500 zł za 1 MWh. Przewidywalność kosztu energii w tak długiej perspektywie daje zupełnie inną możliwość planowania biznesu w porównaniu do nieprzewidywalności, jaką funduje nam obecny rynek.

Kiedy już możemy poczuć, że nasze rachunki są niższe? Jaki jest czas zwrotu z inwestycji?
Jeśli możemy zobaczyć faktury czy zawierane przez klienta kontrakty na energię, to wtedy jest łatwo wyliczyć i zrobić symulację co do okresu zwrotu. Bywa obecnie tak, że przy małych mocach inwestycja zwraca się już po 2-3 latach, natomiast przy dużych to kwestia kilku lat. Im szybciej rosną ceny energii, tym zwrot z inwestycji staje się krótszy.

Kto jest waszym klientem?
Dobrym przykładem są dwie największe w Polsce sieci marketów, gdzie zainstalowaliśmy już ponad 500 elektrowni fotowoltaicznych. Wśród klientów mamy też szereg mniejszych sieci spożywczych, dla których uruchomiliśmy mikroinstalacje. Są też projekty większe, np. 6-12 megawatów, które nie stoją bezpośrednio przy danym obiekcie, ale gdzie my jako partner dostarczamy prąd wykorzystując do tego kontrakt PPA. Mamy też własną farmę fotowoltaiczną w Brudzewie, o mocy 70 MW, która jest w stanie zasilić 70 tys. miasto. W naszym planie na najbliższe lata jest budowa farm fotowoltaicznych
i wiatrowych o mocy setek megawatów.

Wiele ostatnio mówi się o wodorze. Czy to paliwo przyszłości?
Wodór będzie paliwem, które będzie uzupełniało fotowoltaikę i dzięki niemu przełamiemy jej „nocną niemoc” – wyprodukujemy bowiem w ciągu dnia wodór, który zmagazynujemy, a następnie w nocy ogniwa wodorowe zapewnią nam energię. W perspektywie roku będziemy w stanie powiedzieć więcej na temat technologii wodorowych skierowanych do biznesu.